پایان نامه مقاله تحقیق پروژه دانشگاهی

(مطالعه موردی منطقه سه شهرداری تبریز)

طرح تفصیلی جدید در مقایسه با طرح تفصیلی قدیم

استاد راهنما:

دکتر بهمن هادیلی

استاد مشاور:

دکتر محمدرضا پورمحمدی

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

چکیده:

در این تحقیق به بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری شهرداری منطقه سه تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم) پرداخته شده است. جامعه آماری را  شهرداری منطقه سه کلانشهر تبریز تشکیل می دهد. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می گردد وجهت جمع­آوری مبانی نظری ، گردآوری داده­ ها از روش کتابخانه­ای و ازاسناد ومدارک شهرداری منطقه سه بهره گرفته شده است. همچنین در پاسخ به سوالات تحقیق از آزمون­های آماری توصیفی استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که بیشترین تغییرات کاربری در بخش مسکونی و کمترین تغییرات در کاربری تجهیزات شهری– خدماتی می باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

حیات بشر بر روی کره زمین بخصوص از زمانی که انسان به تکنولوژی دست یافت منشاء تحولات عظیمی در سطح زمین گردید(Gant & etal, 2011, 270). امروزه، شهرنشینی و توسعه شهری یکی از پدیده­های ویژه است. رشد سریع شهرها و پیشی گرفتن آن از توانائی­ها و منابع مدیران شهری، ارائه خدمات شهری مناسب را برای مدیران شهری به یک چالش عظیم تبدیل نموده است. تحولاتی همچون تراکم جمعیّت، دشواری رفت و آمد در محیط­های شهری، آلودگی­های هوا و ناامنی­های اجتماعی، و. برخی از مشکلاتی است که ذهن کارشناسان و صاحب­نظران در حوزه­های مختلف را به خود مشغول نموده است. یکی از تحولاتی که در حوزه مدیریت شهری می توان به آن اشاره نمود، تغییرات کاربری اراضی می باشد که بدون درنظر گرفتن پتانسیل و قابلیت اراضی، تأثیرات بسیار منفی و غیرقابل جبرانی مانند تغییر در پوشش گیاهی، افزایش زمین های بایر و شخم خورده، قطع درختان جنگلی، دگرگونی و تخریب اراضی، افزایش فرآیند بیابانی شدن، آلودگی آبها و منابع زیستی و. به همراه داشته است(موسایی و همکاران، ۱۳۸۹، ۷۷). بر همین اساس عوامل متعددی من جمله؛ نبود زیرساخت های لازم، هجوم جمعیت به شهرها ، ضعف طرح های شهری و فقدان مدیریت شهری کارآمد باعث نابسامانی کاربری اراضی شهری شده و فضایی ناامن را برای شهروندان به ارمغان آورده و توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است(عظیمی، ۱۳۸۷، ۳۹). لذا هدف از این فصل ارائه یک دیدگاه کلی از موضوع  تحقیق به خواننده می­باشد. مطالب این فصل به صورت کلاسیک تدوین شده و شامل مواردی چون بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، سوالات تحقیق، قلمرو تحقیق، جنبه نوآوری تحقیق، محدودیت­های تحقیق، تعاریف واژه­های تحقیق و ساختارتحقیق می­باشد.

۲-۱- بیان مسأله

حیات بشر بر روی کره زمین بخصوص از زمانی که انسان به تکنولوژی دست یافت منشاء تحولات عظیمی در سطح زمین گردید(Gant & etal, 2011, 270). امروزه، شهرنشینی و توسعه شهری یکی از پدیده­های ویژه است. رشد سریع شهرها و پیشی گرفتن آن از توانائی­ها و منابع مدیران شهری، ارائه خدمات شهری مناسب را برای مدیران شهری به یک چالش عظیم تبدیل نموده است. تحولاتی همچون تراکم جمعیّت، دشواری رفت و آمد در محیط­ های شهری، آلودگی­های هوا و ناامنی­های اجتماعی، و. برخی از مشکلاتی است که ذهن کارشناسان و صاحب­نظران در حوزه­های مختلف را به خود مشغول نموده است. یکی از تحولاتی که در حوزه مدیریت شهری می توان به آن اشاره نمود، تغییرات کاربری اراضی می باشد که بدون درنظر گرفتن پتانسیل و قابلیت اراضی، تأثیرات بسیار منفی و غیرقابل جبرانی مانند تغییر در پوشش گیاهی، افزایش زمین های بایر و شخم خورده، قطع درختان جنگلی، دگرگونی و تخریب اراضی، افزایش فرآیند بیابانی شدن، آلودگی آبها و منابع زیستی و. به همراه داشته است(موسایی و همکاران، ۱۳۸۹، ۷۷). بر همین اساس عوامل متعددی من جمله؛ نبود زیرساخت های لازم، هجوم جمعیت به شهرها ، ضعف طرح های شهری و فقدان مدیریت شهری کارآمد باعث نابسامانی کاربری اراضی شهری شده و فضایی ناامن را برای شهروندان به ارمغان آورده و توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است(عظیمی، ۱۳۸۷، ۳۹). لذا هدف از این فصل ارائه یک دیدگاه کلی از موضوع  تحقیق به خواننده می­باشد. مطالب این فصل به صورت کلاسیک تدوین شده و شامل مواردی چون بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، سوالات تحقیق، قلمرو تحقیق، جنبه نوآوری تحقیق، محدودیت­های تحقیق، تعاریف واژه ­های تحقیق و ساختارتحقیق می­باشد.

۳-۱- اهمیت و ضرورت موضوع

تغییرات جمعیتی سبب تغییر فعالیت های اقتصادی شده و نقطه آغاز تغییرات کاربری اراضی به شمار می رود(محرابی، ۱۳۸۹، ۸۲). در واقع بهره برداری بی رویه، تغییرات نادرست کاربری اراضی و دست اندازی بشر به عرصه های منابع طبیعی، روز به روز بر برهم زدن تعادل های منطقه ای می افزاید. در دهه های اخیر شاهد تغییر کاربری اراضی در بسیاری از شهرها هستیم که تحت تأثیرعوامل مختلفی شکل گرفته است به طور مثال در اراضی رها شده، سطوحی از مراتع به مناطق مسکونی و ویلاسازی تبدیل شده اند(راهداری، ۱۳۸۵، ۲۵). کاربری زمین همواره یکی از مهمترین عواملی بوده است که انسان از طریق آن محیط‌زیست خود را تحت تأثیر قرار داده است و از نظر تاریخی مهمترین تغییر کاربری اراضی که انسان انجام داده است، از میان بردن جنگل‌ها و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی و سکونتگاه ها بوده است(دلیر و همکاران، ۱۳۸۶، ۶۷). رشد شهر منجر به تغییر کاربری زمین و پوشش زمین دربسیاری از مناطق سراسر جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. همچنین رشد جمعیت بی سابقه همراه با فعالیت های توسعه بدون برنامه ریزی قبلی منجر به وارد کردن خسارت به اراضی کشاورزی و تفریحی و . شده است. تغییرهای کاربری اراضی شهری  ناشی از نیروهای انسانی در نتیجه تصرف انسان از محیط زیست است که شناخت این تغییرات را به یک ضرورت تبدیل کرده است(Chang, 2007, 22).  امروزه کاربری زمین شهری، جزو مفاهیم پایه و اصلی دانش شهرسازی و در واقع شالوده شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با برنامه ریزی شهری می دانند(حسین راده و ملکی، ۱۳۸۶، ۶۲). بررسی کاربری اراضی شهری،  چگونگی نحوه استفاده،  توزیع، حفاظت، سامان دهی مکانی – فضایی فعالیت ها و عملکردهای شهری را بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری را مورد مطالعه قرار می دهد(بایبوردی و همکاران، ۱۳۸۴، ۲۰). همچنین با گسترش شهرنشینی و رشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، این مفهوم به صورتی وسیع تر در قالب طرح های: آمایش سرزمین، طرح ریزی کالبدی، جامع، ساختاری – راهبردی و تفصیلی، از جایگاه خاصی برخوردار می گردد. لذا با  توجه به این نکته که نظارت ومدیریت بر کاربری اراضی شهری یکی از مهم ترین بخش از وظایف مدیریت شهری می باشد؛ بررسی و نحلیل چگونگی روند تغییرات کاربری اراضی شهری در طرح تفصیلی جدید در مقایسه با طرح تفصیلی قدیم ضروری به نظر می‌رسد.

۴-۱- اهداف تحقیق

اهداف این تحقیق عبارتند از:

۱-۴-۱) وضعیت موجود کاربری اراضی شهری در محلات شهرداری منطقه سه تبریزبه منظور بررسی مغایرتها درقبال پیشنهادات طرح تفصیلی جدید؛

۱-۴-۲) بررسی کاربری های اراضی شهری  پیشنهادی طرح تفصیلی جدید؛

۱-۴-۳) بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری طرح تفصیلی جدید وقدیم نسبت به یکدیگر در شهرداری منطقه سه تبریز.

۵-۱- کاربرد نتایج تحقیق

۱-۵-۱) نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به عنوان الگویی برای شهرداری­های استان آذربایجان­شرقی باشد تا با بهره گرفتن از نتایج تحقیق و شناخت و بررسی تغییرا ت کاربری اراضی شهری خود، بتوانند گامی موثر در جهت مدیریت کاربری اراضی شهری بردارند.

۱-۵-۲) دانشجویان دانشگاهها می توانند از این تحقیق به عنوان یکی از منابع پژوهشی استفاده نموده و تحقیقات دیگری را در جهت کاملتر نمودن نتایج این تحقیق انجام دهند.

۶-۱- سوالات تحقیق

۱-۶-۱) وضعیت موجود کاربری در محلات شهرداری  منطقه سه  شهر تبریز چگونه است؟

۱-۶-۲) وضعیت پیش ­بینی شده کاربری در طرح­های  تفصیلی جدید چگونه بوده است؟

۱-۶-۳) روند تغییرات کاربری اراضی شهری در طرح تفصیلی جدید با مقایسه طرح تفصیلی قدیم در شهرداری منطقه سه تبریز چگونه بوده است؟

۷-۱- قلمرو تحقیق

قلمرو تحقیق را از نظر زمانی و مکانی  و موضوعی می توان به شرح زیر تفکیک نمود :

۱-۷-۱ ) قلمرو زمانی :

این تحقیق در فاصله زمانی بین طرح تفصیلی قدیم ( از سال ۵۹ تا ۷۴) و طرح تفصیلی جدید(از سال ۷۴ تا ۹۰)  انجام گرفته است.

۱-۷-۲) قلمرو مکانی :

قلمرو مکانی این تحقیق شهرداری منطقه ۳ کلان شهر تبریز می باشد.

۱-۷-۳) قلمرو موضوعی :

چهار چوپ موضوعی این تحقیق به شرح زیر می باشد :

الف) تشریح مفاهیم کاربری اراضی؛

ب ) تشریح عوامل موثر بر تغییرا ت کاربری اراضی شهرداری منطقه سه تبریز؛

ج ) بررسی وتحلیلی بر روند تغییرات کاربری اراضی شهرداری منطقه سه تبریز.

۸-۱- محدودیت های تحقیق

با شروع انجام هر هدفی با محدودیت ها و مشکلات متعددی روبرو می شویم. بنابراین جهت تسهیل انجام کارها بایستی محدودیت ها را شناسایی و در جهت رفع آنها اقداماتی را صورت داد. محدودیت های تحقیق حاضر به شرح زیر می باشد.

۱-۸-۱) کمبود کتابهای تالیف شده و یا ترجمه شده در زمینه کاربری اراضی که تنها تعداد محدودی از مولفین و مترجمین در این زمینه آثاری را به فارسی ترجمه کرده بودند، که این محدودیت با مراجعه با سایت های اینترنتی و مطالعه کتب در دسترس، منابع موضوعات مشابه مرتفع گردید.

۱-۸-۲) مبهم بودن موضوع تحقیق در جامعه مورد بررسی که با مصاحبه حضوری، شرح مفهوم واژه ها و موضوع تحقیق این مشکل نیز مرتفع گردید.

۱-۸-۳) در دسترس نبودن افراد متخصص در حوزه مدیریت شهری که با صرف وقت بیشتر این محدودیت نیز مرتفع گردید.

۹-۱- ساختار تحقیق

این تحقیق شامل پنج  فصل به صورت ذیل می‌باشد:

فصل اول: کلیات تحقیق را در بر می گیرد که شامل مقدمه، بیان مسئله، اهمیت موضوع تحقیق، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، سوالات تحقیق، قلمرو تحقیق، جنبه های نوآوری، محدودیت های تحقیق، تعاریف واژه­ها و ساختار تحقیق می شود.

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق شامل دو گفتار می شود که گفتار اول مربوط به مبانی نظری و گفتار دوم پیشینه تحقیق را شامل می شود.

فصل سوم: شامل روش تحقیق، جامعه آماری، ابزار و روش جمع آوری اطلاعات، و روش تجزیه و تحلیل داده­ ها می‌شود.

فصل چهارم: شامل  تجزیه و تحلیل داده­های بدست آمده می باشد.